АЛИШЕР НАВОИ И ОСМАНСКИЕ ТУРЕЦКИЕ ПОЭТЫ
Ключевые слова:
Алишер Наваи, османские поэты, имитация, староузбекский (тюрки) язык, узбекская классическая литератураАннотация
В династии османских султанов (1299–1922) существовал большой интерес к личности и наследию поэта Алишера Наваи (1441–1501). Данный интерес, возникший ещё при жизни поэта, существует и по сей день. В статье освещается имитация и последование османских поэтов к стихам Наваи. Речь идет о влиянии узбекской классической литературы и особенно наследие Наваи на литературу османской династии. Османские поэты подражали поэмам «Хамсы» Наваи и, как результат, создали свои варианты поэм наподобие произведений Наваи. Они писали стихи на османском и персидском языках. Кроме этого, создавали стихотворения и на староузбекском (тюрки) языке. При этом большую роль сыграла имитация творчества наследия Алишера Наваи.
Библиографические ссылки
Алишер Навоий. Мукаммал асарлар тўплами. 17-том. Насойим ул-муҳаббат. Toшкент, 2001.
Умаров Эргаш. Лексикографический памятник созданный бабуридами в Индии // Ўзбекистонда ижтимоий фанлар, 1991, 9, с. 39-42.
Умаров Эргаш. Словари староузбекского языка и вопросы фонетики. –Тошкент, 1994.
Borovkov Aleksandr. Бада'и ал-лугат. Словарь Tали' Имани Гератского к сочинениям Алишера Навои. –Москва, 1961.
Eckmann Janos. Die tschaghataische Literatur // Philologïae Turcicae Fundamenta II - Wiesbaden, 1964, s. 304-402.
Eraslan Kemal. Seydî Ali Reis'in Çagatayca Gazelleri // Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi (TDAD). 1968, XVI: s. 41-54.
Eraslan Kemal. Çagatay Şâiri Atayî'nin Gazelleri // TDAY, 1987, s.113-164.
Eraslan Kemal. Nevayî ve Tenkid // Ali Şir Nevâyi'nin 560. Doğum, 500. Ölüm Yıl Dönümlerini Anma Toplantısı Bildirileri, 24-25 Eylül 2001, Ankara, s. 15-18.
Fleischer Cornell H. Bureaucrat and Intellectual in the Ottoman Empire. The Historian Mustafa Ali (1541–1600).- Princeton (New Jersey), 1986.
Fragner Bert G. Die “Persophonie”: Regionalität, Identität und Sprachkontakt in der Geschichte Asiens (ANOR 5), Halle.- Berlin: Klaus-Schwarz, 1999.
Gölpınarlı Abdülbâki. Fuzûlî Dîvân, L, (1. bs. 1948, 2. bs. 1961).- Istanbul, 1985.
Hartmann Martin. Zentralasiatisches aus Ístanbul // Der islamische Orient. Berichte und Forschungen IV.- Berlin, 1902, s. 103-145.
İsen Mustafa. Türk Biyografi Celeneginde Ali Şir Nevayi'nin Yeri // Ali Şir Nevâyî'nin 560. Doğum, 500. Ölüm Yıl Dönümlerini Anma Toplantısı Bildirileri, 24-25 Eylül 2001.- Ankara, s. 25-32.
Johanson Lars. Strukturelle Faktoren in türkischen Sprachkontakten. -Stuttgart: Steiner, 1992.
Kleinmichel Sigrid. Mir 'Alişir Nava'i und Ahmed Paşa // Archivum Ottomanicum 17, 1999, s. 77-211.
Kleinmichel Sigrid. Fünf Ghasele auf oynar aus dem 15. Jahrhundert // Festschriftfür Barbara Kellner-Heinkele zu ihrem 60. Geburtstag, Herausgegeben von Ingeborg Hauenschild, Claus Schönig und Peter Zieme, Wiesbaden, 2002, s. 209-236.
Köprülü Mehmed Fuad. Çağatay Edebiyatı // İslam Ansiklopedisi, 3, 1945, s. 270- 323.
Köprülü Mehmed Fuad. Ahmed Paşa // İslam Ansiklopedisi. 1, 1950, s. 187-192.
Levend Agâh Sırrı. Türkiye Kitaplıklarmdaki Nevai Yazmaları // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı – Belleten, 1958, s. 127-209.
Levend Agâh Sırrı. Ali Şir Nevaî. cilt I – III, Ankara, Sanati va Kişiliği 4. – Ankara, 1965.
Meredith-Owens G.M. Meşö'irüş-şu'ard or Tezkere of 'Âşık Çelebi. – London, 1888.
Maröth Miklös. The Library of Sultan Bayazit II // Irano-Turkic Cultural Contacts in the 11th-17th Centuries, edited by Eva M. Jeremiâs. – Piliscaba, 2003, s. 111-132.
Namık Kemal. Tahrib-i Harabat. – Konstantiniyye, 1303[1885/86].
Römer Claudia. Zur osmanischen Wiedergabe tschagataischer Verbformen im tschagataisch-osmanischen Wörterbuch Abuşqa (16. Jh.) // Mīr ʿAlīšīr Nawāʾī Akten des Symposiums aus Anlaß des 560. Geburtstages und des 500. Jahres des Todes von Mīr ʿAlīšīr Nawāʾī am 23. April 2001, herausgegeben von Barbara Kellner-Heinkele & Sigrid Kleinmichel. – Würzburg, 2003, s. 69-89.
Sertkaya Ayşe Gül. Semerkandlı Şeyh-zade Abdürrezâk Bahşının Ali Şir Nevayî'ye Anadolu'da Yazdığı Nazireler // Ali Şir Nevâi'nin 560. Doğum, 500. Ölüm Yılı Dönümlerini Anma Toplantısı Bildirileri, 24-25 Eylül 2001, Ankara, s. 109-127.
Sertkaya Osman F. Osmanlı Şâirlerinin Çağatayca Şiirleri // Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XVIII, 1970, s. 133-138.
Sertkaya Osman F. Osmanlı Şâirlerinde Ali Şir Nevayî Tarzı ve Nevayî'ye Anadolu'da Yazılan Nazireler // Ali Şir Nevâyi'nin 560. Doğum, 500. Ölüm Yıl Dönümlerini Anma Toplantısı Bildirileri, 24-25 Eylül 2001, Ankara, s. 129-140.
Sohrweide Hanna. Dichter und Gelehrte aus dem Osten im osmanischen Reich (1453—1600), Ein Beitrag zur türkisch-persischen Kulturgeschichte. // Der Islam Bd. 46, Heft 3, 1970, s. 263-302.
Ziya Paşa. Harabat. Konstantiniyye, 1291 [1874].