ИСТОЧНИКИ ПО ЖЕНСКОЙ ПРОБЛЕМАТИКЕ И ИХ АНАЛИЗ (НА ПРИМЕРЕ СРЕДНЕЙ АЗИИ XVI – НАЧАЛА XX ВЕКОВ)

Авторы

  • Хидирова Наргиза Уриновна

Ключевые слова:

женщина, рукопись, архивные документы, вакуф, семья, ислам, казий, обычаи, произведения Мажъмуъ ал-васойиқ и жунг

Аннотация

В статье на основе рукописных источников, архивных документов и путевых заметок анализируется роль женщин Средней Азии в семье и обществе в XVI – начале XX веков. Материалы исследования рассмотрены в системном и хронологическом порядке. Изучение историографии женской проблематики было осуществлено через региональный (Бухарское, Хивинское, Кокандское ханства и Туркестанское генерал-губернаторство) и проблемный (историографическая, социально-философская, правовая, этнографическая проблематика, деятельность женщин как исторических личностей, их роль в шариатском браке, материалы, связанные с мусульманским правом, судами казиев и документами) подходы, а также зарубежную литературу и на этой основе структурировано на двенадцать групп.

Библиографические ссылки

2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича ҳаракатлар стратегияси. ПФ-4947-сон фармон. 07.02.2017. lex.uz

ПҚ-2995-сонли қарор. 24.05.2017. https:lex.uz

ПФ-5325-сонли фармон. 2.02.2018. https:lex.uz

Мавзунинг ўрганилганлик даражаси қисмида барча адабиётларни рўйхатини бериш имкони бўлмаганлиги боис улар билан қуйдаги монографияда батафсил танишиш мумкин. Қаранг: Хидирова Н.Ў. Оила-никоҳ муносабатларида аёлларнинг мавқейи (XVI-XX аср бошлари мисолида). Тошкент. 2018.

Юсупов Ш. Положение женщин в Восточной Бухаре в конце XIX и начале XX в. // Изв. АН ТаджССР. Отд. обществ. наук. – Душанбе, 1963. – Вып. 1. – С.45 – 50.

Астанова Г. O положении женщин в Бухарском ханстве в конце XIX начале XX в. // Женщины Востока. Отв. Ред. С.А. Азимджанова. Т. 1977. – С.125 – 132.

Мукминова Р.Г. Истории аграрных отношений в Узбекистане XVI в. По материалам «Вакф-наме». Ташкент. 1966.

Мукминова Р.Г. Центрально-азиатский город и женщина (XIV – XIX вв) // Урбанистическая культура Узбекистана. Матералы международной научной конференции.Tашкент. 2006. – С.155 – 158.

Саидахмедова Р. «Воспоминания» С. Айни как исторический источник о положении женщин в Бухарском эмирате. // Материалы по истории и истории культуры Таджикистана. Душанбе. 1981. – С.243 – 251.

Файзиев Т. Бухоро хонлигида қул савдоси. Тошкент. 1970; Мазкур асарнинг тўлдирилган қайта нашри. Бухоро феодал жамиятида қуллардан фойдаланишга доир ҳужжатлар (XIX аср). Тошкент. 1990.

Джураева Г.А. Именитые женщины позднесредневековой Бухары // Урбанистическкая культура Узбекистана. Матералы международной научной конференции.Ташкент. 2006. – С.106 – 114.

Болтаев А. Хоразм тарихига оид материаллар. Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти (бундан буён: ЎЗР ФА ШИ) қўлёзмалар бўлими №9320. Асар 1950 йилда эски ўзбек ёзувида битилган. خوارزم تاريخيكا ايد ماتيرياللار بالتايف ا

Эрназаров Ф. XIX аср охири – XX аср бошларида Хоразм воҳаси аёлларининг ижодий фаолияти. Ўзбекистон хотин-қизлари: кеча ва бугун (илмий-амалий конференция маърузалари, 23 декабрь 2004). Тошкент. 2005. – Б.48 – 54.

Полвонов Н. XIX аср охири – XX аср бошларида Хоразм воҳасидаги аёллар миқдорининг демографик таҳлили // ЎзМУ хабарлари. Махсус сон. Тошкент. 2010. – Б.186 – 189; Ушбу муаллиф: Хоразм воҳасидаги аёллар: 1897 ва 1910 йиллардаги аҳоли рўйхати асосидаги миқдорий таҳлил // International Journal of Central Asian Studies. Сеул. 2010. – Б.213–224.

Раҳмонова Ю.М. Хива хонлиги аёлларининг кундалик ҳаёти (XIX аср охири – XX аср бошлари). Хоразм тарихи замонавий тадқиқотларда. Тошкент. 2019. – Б.262 – 268.; Ушбу муаллиф, Мозий эътиқодларида аёл зоти илоҳалари (Хоразм воҳаси мисолида). Хоразм Маъмун академияси ахборотномаси. Хива. 2018. №4. – Б.85 – 88.

Қаюмов А. Қўқон адабий муҳити. Тошкент. 1961; Қодирова М. Увайсий шеъриятидан. Тошкент. 1980; Ушбу муаллиф, Давр Нодираси (Нодиранинг ҳаёти ва ижоди). Тошкент. 1991; Aftandil Erkinov. Livres manuscrits et milieu féminin en Asie Сentrale: contenu et audience des recueils poétiques copiés par des femmes à Kokand du XIXe au début du XXe siècle // Istituto per l’oriente-roma – orientalisches institut der martin-luther-universität halle-wittenberg journal for balkan, eastern mediterranean, anatolian, caucasian, middle eastern, Iranian and Central Asian studies XII (2014). lecteurs et copistes dans les traditions manuscrites Iraniennes, Indiennes et centrasiatiques – scribes and readers in Iranian, Indian and Central Asian manuscript traditions Textes réunis par. Edited by Nalini Balbir – Maria Szuppe. –P.393 – 416.

Абдуллева Я. Қорақалпоғистон хотин-қизлари: кеча ва бугун XIX асрнинг охири XX аср. Тошкент. 2004.

Шайдуллина Л. Коран и шариат о положении женщины в семье и обществе. Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидат историческое наук. М. 1963.

Ишанова Ш.А. Правовое регулирование семейных отношений коренного населения дореволюционного Узбекистана // Общественные науки в Узбекистане. 1991. №12. – С.39–43.

Мухиддин С. Оила ва шаръий никоҳ одоблари: Маънавий мерос. Тошкент. 2004.

Абашин С.Н. Калым и махр в Средней Азии. О «границах» в социальных отношениях // Человек и право. Книга о Летней школе по юридической антропологии (Г.Звенигорд, 22–29май 1999 г). М. 1999. С. 155-161.

Judich E. Tucker. Women, family, and gender in Islamic Law. Cambridge university Press. 1998.

Уланова Д.В. Фетвы как источник мусульманского семейного права в Османской империи в конце XV – начале XVII вв. Диссертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук. Санкт-Петербург. 2014.

Nurten Kilic-Schubel. Central Asia. Encyclopaedia of women & Islamic cultures. Volume IV. Leiden-Boston. 2007. – P.333 – 334. Шу муаллиф. Writing women: women’s poetry and literary networks in nineteenth-century Central Asia // Horizons of the world: Festschrift for Isenbike Togon. Edited by: Ilker Evrim Binbas/Nurten Kilic – schubel. Ithaki. 2011. – P.405 – 440

Kamp M. The new woman in Uzbekistan: Islam, modernity, and unveiling under communism. Seattle & London, 2006.; the wedding Feast: Living the new Uzbek Life in the 1930 s // Everyday Life in Central Asia: past and present / edited by J. Sambaed, R. Zanca. Bloomington and Indianapolis. 2007. – P.103 – 114.

Иброҳимов Б. Васиқалар тўплами (16 аср иккинчи ярми Самарқанд областидаги юридик ҳужжатлар). Тошкент. 1982 . – Б. 4.

Иброҳимов Б. Васиқалар тўплами (16 аср иккинчи ярми Самарқанд областидаги юридик ҳужжатлар). Тошкент. 1982 . – Б. 7.

ЎзР А ШИ. Қўлёзма. №1386. 57а-вароқ. 255, 256,257, 258, 259-ҳужжатлар.

Жалилов О. Х. Васиқалар намуналари ҳақидаги қўлёзма (XIX аср) // Ўзбекистонда ижтимоий фанлар. Тошкент. 1991. №1. – Б. 48-54.

Жунг – турли шеърлар ёзиб қўйиладиган дафтар, танланган асарлар тўплами, термалар. Шамсиев П., Иброҳимов С. Навоий асарлари луғати.Тошкент. 1972. – Б.236.

ЎзРФА ШИ қўлёзмалар бўлими №10989.

Бекмирзаев И.И.Мовароуннаҳрда қозилик ҳужжатлари: тарихий илдизлар ва таҳлилий ёндашувлар. Тошкент. 2014. – Б.18–19.

Муҳаммадаминов С.А. Джунги, как руководство для муфтиев и казиев Мавераннахра // Ўрта асрлар даври тарихи бирламчи ёзма манбаларда: муаммолар ва ёндашувлар. Илмий-амалий семинар материаллари. Тошкент-Бухоро. 2019. – С.51–67.

Остонова Г.Ю. Қўшбеги архиви Бухоро тарихини ўрганишда асосий манба (XIX – XX аср бошлари) // Шарқшунослик. №11. 2002. – Б.23.

Маҳзар – луғатда мавжудлик, тинчлик жойи маъносини англатади. Фиқҳий адабиётларда қози ҳузурида тарафлар ва уларнинг гувоҳлари томонидан тақдим этилган маълумотлар ва далиллар ёзилган ҳужжат, китоб маъносида қўлланилади. Қаранг: Islam ansiklopedisi. 27. Cild. S. 398-401. https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr; маҳзар – баённома (протокол). Қаранг: Бекмирзаев И.И.Мовароуннаҳрда қозилик ҳужжатлари: тарихий илдизлар ва таҳлилий ёндашувлар. –Б.119.

Троицкая А.Л. Каталог архива Кокандских ханов XIX века. Москва. 1968.

Загрузки

Опубликован

2021-08-21