ВЗГЛЯДЫ ПРОСВЕЩЕННЫХ ДЖАДИДОВ НА ЖЕНЩИН

Авторы

  • Нилуфар Джураева

Ключевые слова:

Туркестан, русский колониализм, советское время, угнетение, джадиды, отношение к женщинам, социально-политические, культурная жизнь, духовность, просвещение

Аннотация

В статье анализируется, что процесс замены русского колониализма большевистским угнетением в Туркестане в начале ХХ века привел к новой волне борьбы за свободу народов региона, которую возглавили джадиды. Было отмечено, что просветительские идеи джадидов, имевшие культурно-просветительское содержание, вызвали существенные изменения в общественно-политической и духовно-культурной жизни Туркестана, и на основе этих изменений были выдвинуты передовые идеи в отношении женщины.

Библиографические ссылки

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Ўқитувчи ва мураббийлар кунига бағишланган тантанали маросимдаги нутқи// https://uza.uz/uz/posts/zbekiston-respublikasi-prezidenti-shavkat-mirziyeevning-ituv-30-09-2020 (Speech by the President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev at the ceremony dedicated to the Day of Teachers and Trainers // https://uza.uz/ru/posts/president-of-the-republic-of-the -representation-savkat-mirziev)

Жадидлар ҳаракати//http://jadid.my1.ru/publ/1-1-0-10 (Jadid movement // http: //jadid.my1.ru/publ/1-1-0-10)

Туркистон газетасидаги “Хотин-қизлар маорифи” номли мақола (An article in the Turkestan newspaper "Women's Education").

Сафаева С. Аёллар масаласи: умумижтимоий ва миллий жиҳатлар. -Т.:Ўзбекистон, 2003. – Б.102. (Safaeva S. Women's problems: social and national aspects.-T.: Uzbekistan, 2003. - Р. 102.)

Қаранг. Алимова Д. Марказий Осиё тарихшунослигида гендер тузилмаси мавжудми (мустамлака, совет ва ҳозирги замон). //Ўзбекистон тарихи. 2008. №2.-61 бет. (жами 59-69бетлар); Беҳбудий М. Хифз-и сиҳат-и оила. // Ойна.1914.№ 48-50; А.Фитрат. Оила ёки оила бошқариш тартиблари. – Тошкент: Маънавият, 1998; А.Авлоний. Туркий гулистон ёки ахлоқ. –Тошкент: Ўқитувчи, 1992. (See D. Alimova. Is there a gender structure in the historiography of Central Asia (colonial, Soviet and modern)? // History of Uzbekistan. 2008. No. 2.-61 p. (total pages 59-69); Behbudiy M. Xifz-i sihat-i oila. // Oyna. 1914.№ 48-50; A. Fitrat. Family or family management procedures. - Tashkent: Spirituality, 1998; A. Avlonius. Turkish gulistan or morality. - Tashkent: Teacher, 1992)

Яхшилиқов Ж., Убайдуллаева Н. Жадидчилик ва Беҳбудий. –Тошкент: Фан, 2004. –Б. 112. Беҳбудий М. Танланган асарлар . – Т., 1997. – Б.16 (Yashshilykov J., Ubaidullaeva N. Jadidism and Behbudi. –Tashkent: Fan, 2004. –B. 112. Behbudiy M. Selected Works. - T., 1997. – Р.16.)

Худойқулов М. Жадидлар ҳажвиёти.// “Соғлом авлод учун”, 1997, 2-сон. – Б.24. (Khudoikulov M. Jadid comedy. // "For a healthy generation", 1997, issue 2. – Р.24)

Мухторова Ш. Беҳбудийнинг “аммо”си. // “Ёш куч”, 2001, 6-сон. – Б.8 (Mukhtorova Sh. "No" Behbudi. // "Young Power", 2001, no. 6. – Р.8)

Беҳбудий М. Тил масаласи.Танланган асарлар. – Б.170 (Behbudiy M. Language edition. Selected works – Р. 170)

*Мунаввар қори Абдурашидхонов 1878 йилда Тошкент шаҳар Шайх Хованди Таҳур даҳа Дархон маҳалласида зиёли оиласида дунёга келди. Отаси Абдурашидхон Сотиболдихон Олимхон ўғлидир (айрим манбаларда ва халқ оғзида Абдулмажидхон ўғли, вафоти 1885 й.). У ўзи яшаб турган маҳалладаги Эшонқули додхоҳ мадрасасида ва ўз ҳовлисида мактаб очиб, 40 нафар ўқувчига дарс берган. Онаси Хосият отин (1845-1931) Тошкентнинг машҳур зиёлиларидан Хонхўжа Шораҳимхўжаев (1841-1941)нинг қизи, машҳур ўқитувчилар - Ҳасанхўжа ва Эшонхўжа Хонийларнинг ҳамшираси бўлиб, ўз ҳовлисида хотин-қизларни ўқитган. (*Munavvar kori Abdurashidkhonov was born in 1878 in Sheikh Khovandi Takhur in the city of Tashkent in the Darkhan mahalla into an educated family. His father was Abdurashidkhon Sotiboldikhon Olimkhan oglu (in some sources and folklore Abdulmajidkhan oglu, died in 1885). He opened a school in the Eshanquli dodhoh madrasah in the neighborhood and in the backyard, teaching 40 students. His mother, Khosiyat Otin (1845-1931), was the daughter of Khankhodja Shorahimkhodjaev (1841-1941), a famous Tashkent intellectual, and a nurse of the famous teachers Hasankhodja and Eshankhodja Khaniy, who taught women in her yard.)

Муравварқори Абдурашидхонов. Хотираларимдан. (Жадидчилик тарихидан лавҳалар). – Т.: Шарқ, 2001. – Б.62-63. (Muravvarkori Abdurashidkhonov. From my memories. (Excerpts from the history of Jadidism) .- T.: Shark, 2001. – P.62-63.)

Фитрат А. Оила ёки оила бошқариш тартиблари. – Тошкент: Маънавият, 1998. (Fitrat A. Family or family management procedures. - Tashkent: Manaviyat, 1998).

Дўстмуҳамедова Д.Жадидчилик ва гендер// Ижтимоий фикр. Инсон ҳуқуқлари.№3 (31)/2005. – Б.164 (Dostmukhamedova D. Jadidism and gender // Public opinion. Human rights. No.3 (31) /2005. – Р.164)

Джураева Н. ОТНОШЕНИЕ К ЖЕНЩИНЕ В ВОЗЗРЕНИЯХ ДЖАДИДОВ ТУРКЕСТАНА. Исторические науки. // https://cyberleninka.ru/article/n/otnoshenie-k-zhenschine-v-vozzreniyah-dzhadidov-turkestana (Dzhuraeva N. ATTITUDE TO WOMEN IN THE VIEWS OF THE JADIS OF TURKESTAN. Historical sciences. // https://cyberleninka.ru/article/n/otnoshenie-k-zhenschine-v-vozzreniyah-dzhadidov-turkestana)

Загрузки

Опубликован

2022-01-19

Выпуск

Раздел

Статьи